Chính phủ Việt Nam đã bắt đầu chuẩn bị để giảm xuất khẩu tiểu ngạch qua biên giới đất liền, bao gồm xuất khẩu trái cây sang Trung Quốc, bằng cách đề xuất dự thảo sửa đổi nghị định hiện hành. Những quy định mới sẽ được quy định trong nghị định sửa đổi có hiệu lực từ ngày 1/1/2025 với mục tiêu giảm ùn tắc tại các cửa khẩu, đặc biệt là cửa khẩu với Trung Quốc. Dự kiến từ năm 2028, tất cả hàng hóa xuất khẩu qua biên giới đất liền của Việt Nam sẽ theo đường chính ngạch.
Hiện nay, xuất khẩu qua biên giới đất liền của Việt Nam được xử lý cả chính thức có hạn ngạch và không chính thức không có hạn ngạch. Theo quy tắc thương mại biên giới do Tổng cục Hải quan Trung Quốc quy định, cư dân khu vực biên giới được phép nhập khẩu nông sản với giá trị không vượt quá 8.000 nhân dân tệ Trung Quốc (1.160 USD) vào Trung Quốc mỗi ngày, với việc nhập khẩu đó được miễn kiểm dịch, thuế, bằng chứng thanh toán và bằng chứng của một hợp đồng. Tuy nhiên, chính sách này, ban đầu nhằm mục đích tạo điều kiện thuận lợi cho cuộc sống của cư dân ở các khu vực biên giới của Trung Quốc, đã bị các thương nhân lợi dụng để xuất khẩu và nhập khẩu khối lượng lớn hàng hóa bên ngoài các kênh chính ngạch. Lượng hàng tăng cao không kiểm soát, nhất là vào mùa cao điểm xuất khẩu trái cây, khiến các cửa khẩu thường xuyên xảy ra tình trạng ùn tắc do lượng hàng hóa thường vượt quá khả năng kiểm tra, thông quan của lực lượng hải quan.
Kể từ khi bắt đầu đại dịch COVID-19, Trung Quốc đã liên tục thắt chặt các quy định thương mại xuyên biên giới bằng cách áp đặt các yêu cầu khắt khe hơn về truy xuất nguồn gốc sản phẩm, tiêu chuẩn đóng gói và tiêu chuẩn vệ sinh. Tuy nhiên, thương mại xuyên biên giới đã không đạt được mức độ minh bạch cần thiết, trong khi khối lượng xuất khẩu gia tăng.
Theo kế hoạch của Chính phủ Việt Nam, bắt đầu từ ngày 1/1/2025, các mặt hàng xuất khẩu tiểu ngạch sẽ bị cắt giảm dần, đồng thời có ít ưu đãi miễn thuế hơn. Số hàng xuất khẩu ngoài hạn ngạch còn lại sẽ phải đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe hơn về chất lượng và truy xuất nguồn gốc. Chỉ cư dân của các khu vực biên giới mới được phép qua lại biên giới thường xuyên, với các thủ tục xuất cảnh và nhập cảnh được xử lý trực tiếp.
Dự kiến, bắt đầu từ ngày 1 tháng 1 năm 2026, hàng hóa xuất khẩu sẽ chỉ có thể vào Trung Quốc thông qua các cảng nhập cảnh đường bộ quốc tế, chính và phụ. Năm 2027, nếu Trung Quốc và Việt Nam không đạt được thỏa thuận về luồng hàng hóa qua biên giới đất liền, hoạt động xuất nhập khẩu sẽ bị tạm dừng. Đến năm 2028, các cảng của Việt Nam chỉ được phép thông quan những hàng hóa thuộc danh mục chính ngạch và có giấy phép liên quan để xuất khẩu sang Trung Quốc.
Nguồn: https://www.producereport.com/article/vietnam-aims-cut-unofficial-exports-land-borders